Του Πέτρου Αγρέβη – Χασάπη
Κατά τη χθεσινή συζήτηση στη Βουλή, του νομοσχεδίου της κυβέρνησης Μητσοτάκη, για την επιβολή υποχρεωτικά με νόμο στους πολίτες του Ψηφιακού Πιστοποιητικού Covid-19, προκειμένου οι πολίτες να μπορούν να κινούνται ελεύθερα, το κόμμα της Ελληνικής Λύσης κατέθεσε ένταση αντισυνταγματικότητας εναντίον του.
Η ένσταση αυτή, το κείμενο της οποίας παρατίθεται ολόκληρο στο τέλος, είναι μια νομικά απόλυτα τεκμηριωμένη ένσταση, η οποία καταδεικνύει κατά τον πλέον εμφανή τρόπο την αντισυνταγματικότητα του μέτρου και του σχετικού νόμου.
Δυστυχώς όμως, τόσο το πλειοψηφούν κόμμα της ΝΔ, όσο όμως και τα υπόλοιπα γκλομπαλιστικά κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ και ΜΕΡΑ25) θεώρησαν ότι είναι συνταγματική η θέσπιση του πιστοποιητικού, προκειμένου να κινούνται ελεύθερα οι άνθρωποι. Το ΚΚΕ αντιλήφθηκε την πολιτική κρισιμότητα της απόφασης και προτίμησε έξυπνα να απόσχει από την ψηφοφορία.
Αργότερα πήρε το λόγο ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, ο οποίος επιβεβαίωσε τους φόβους της Ελληνικής Λύσης και υποστηρίζοντας την επιλογή του για επιβολή στους πολίτες του ψηφιακού Πιστοποιητικού Covid-19, ουσιαστικά «δικαίωσε» την επιλογή του κόμματος της Ελληνικής Λύσης για την υποβολή ένστασης αντισυνταγματικότητας, λέγοντας κατά λέξη: «Κανείς δεν θα μπορεί να απαγορεύσει σε έναν μαγαζάτορα της εστίασης να λέει ότι στο μαγαζί του θα δέχεται μόνο εμβολιασμένους».
Δηλαδή ο κ. Μητσοτάκης μας είπε ότι το Ψηφιακό Πιστοποιητικό Covid-19, με τα πολύ ευαίσθητα προσωπικά μας δεδομένα επάνω, θα μπορεί να το ελέγχει ακόμα και ο μαγαζάτορας με το υπαλληλικό του προσωπικό και ενδεχομένως και τους «πορτιέρηδες» του.
Εκεί ακριβώς έχει οδηγήσει ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός και ο γκλομπαλισμός τη δημοκρατία, την ελευθερία και την προστασία της τιμής των πολιτών.
Ακολουθεί το κείμενο της ένστασης αντισυνταγματικότητας.
ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
(κατ΄ άρθρο 100 του Κανονισμού της Βουλής)
Του σχεδίου νόμου του Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο:
«Κύρωση της από 30.5.2021 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου “Θέσπιση, περιεχόμενο και διαδικασία έκδοσης Ψηφιακού Πιστοποιητικού COVID-19” (Α’ 87) και ειδικότερες εγγυήσεις για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα»
—————————————————————————————————————————————————————
Οι βουλευτές της Ελληνικής Λύσης – Κυριάκος Βελόπουλος, που υπογράφουμε, προβάλλουμε ένσταση και αντιρρήσεις λόγω αντισυνταγματικότητας κατά του ανωτέρω νομοσχεδίου και ειδικά του άρθρου πρώτου του άρθρου 1 και του άρθρου 2 αυτού, οι ρυθμίσεις των οποίων προσκρούουν στα άρθρα 5 παρ. 1,2,3 και 4, 9Α και 25 παρ. 1 του Συντάγματος.
- I. Ειδικότερα το προσβαλλόμενο άρθρο πρώτο του άρθρου 1 αφενός ορίζει ότι το Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID-19 θεσπίζεται με σκοπό τη διευκόλυνση της άσκησης του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας των φυσικών προσώπων – κατόχων του, που εξ αντιδιαστολής σημαίνει ότι όποιος δεν έχει αυτό το πιστοποιητικό θα περιορίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία του και αφετέρου θα περιέχει αυστηρά προσωπικά δεδομένα του προσώπου, όπως, μεταξύ άλλων και τη νόσηση από κορωνοϊό με λεπτομέρειες αυτής της νόσησης, τον εμβολιασμό και τον τύπο του εμβολίου, την διενέργεια τέστ κ.λ.π.
Οι ανωτέρω ρυθμίσεις προσκρούουν:
Α) Στο άρθρο άρθρο 5 παρ. 1, 2, 3, 4 του Συντάγματος
«1. Kαθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Xώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη.
2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Eλληνική Eπικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Eξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο.
Aπαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας.
- H προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη. Kανένας δεν καταδιώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο περιορίζεται, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος.
- Απαγορεύονται ατομικά διοικητικά μέτρα που περιορίζουν σε οποιονδήποτε Έλληνα την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα, καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σ’ αυτήν. Τέτοιου περιεχομένου περιοριστικά μέτρα είναι δυνατόν να επιβληθούν μόνο ως παρεπόμενη ποινή με απόφαση ποινικού δικαστηρίου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων, όπως νόμος ορίζει».
Β) Στο άρθρο 9Α του Συντάγματος
«Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει».
Γ) Στο άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος
«Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Oι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας».
Βασικότατο ανθρώπινο δικαίωμα είναι η ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα. Από τις ανωτέρω διατάξεις και ειδικά τη διάταξη του άρθρου 25 παρ. 1 παρατηρούμε ότι η ελεύθερη κίνηση περιορίζεται μόνο από το Σύνταγμα ή από νόμο εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και ο νόμος αυτός σέβεται την αρχή της αναλογικότητας.
Το άρθρο 5 παρ. 4 του Συντάγματος ορίζει ότι ο περιορισμός της ελεύθερης κίνησης μπορεί να επιβληθεί μόνο ως παρεπόμενη ποινή με απόφαση ποινικού δικαστηρίου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων.
Σε ότι αφορά στην ανωτέρω παράγραφο 4 του άρθρου 5 του Συντάγματος, υπάρχει ερμηνευτική δήλωση η οποία ορίζει ότι:
«Στην απαγόρευση της παραγράφου 4 δεν περιλαμβάνεται η απαγόρευση της εξόδου με πράξη του εισαγγελέα, εξαιτίας ποινικής δίωξης, ούτε η λήψη μέτρων που επιβάλλονται για την προστασία της δημόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών, όπως νόμος ορίζει.»
Επειδή η παρ. 4 αφορά ατομικά διοικητικά μέτρα, αναγκαστικά και η ανωτέρω ερμηνευτική δήλωση αφορά ατομικά διοικητικά μέτρα. Δηλαδή επιβολή ατομικού περιορισμού της ελεύθερης κίνησης ενός πολίτη εντός της χώρας του, επειδή ο συγκεκριμένος αυτός πολίτης είναι επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία, δηλαδή ασθενής μεταδοτικού νοσήματος. Όμως η άρνηση ενός υγιούς πολίτη να εκδώσει Ψηφιακό Πιστοποιητικό Covid-19, δεν εμπίπτει στις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις και επομένως η αξίωση Ψηφιακού Πιστοποιητικού για την ελεύθερη κίνηση (διευκόλυνση ονομάζεται παραπλανητικά) και μάλιστα με εξαναγκασμό εμφάνισης σε κοινή θέα προσωπικών του δεδομένων, προσβάλει βάναυσα τον πυρήνα του ατομικού δικαιώματος της ελεύθερης κίνησης των Ελλήνων εντός της χώρας τους.
Η λήψη τέτοιων μέτρων συνίσταται – όπως γράφει ο καθηγητής Π. Δαγτόγλου (Ατομικά δικαιώματα, δ΄ εκδ., 2012, σελ. 293) σε περιορισμούς στην ελευθερία κίνησης προσώπων για τα οποία υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι πάσχουν από λοιμώδη ή μεταδοτική ασθένεια.
Δεν είναι δυνατό να υπαχθεί σε αυτήν την περίπτωση ο γενικός περιορισμός της κυκλοφορίας για όσους για παράδειγμα δεν έχουν πιστοποιητικό εμβολιασμού (ή δεν θέλουν να έχουν) – δεν είναι αυτό ατομικό διοικητικό μέτρο. Ο γενικός περιορισμός αφορά την ελευθερία κίνησης της παρ. 3 για την οποία ο Δαγτόγλου (ό.π., σελ. 296) γράφει κατηγορηματικά ότι «από την ίδια την έννοια της ελευθερίας προκύπτει ότι η άσκησή της (και προφανώς και η διευκόλυνσή της) δεν εξαρτάται από κρατική άδεια».
Ο αντίλογος εδώ είναι ότι η Πολιτεία δεν γνωρίζει ποιοι είναι υγιείς και ποιοι επικίνδυνοι. Η απάντηση είναι, να βρει η Πολιτεία τρόπους να το διαπιστώσει, πάντως όχι να παραβιάσει το Σύνταγμα. Δεν είναι δυνατόν οι αδυναμίες της Πολιτείας να την οδηγούν σε παραβίαση του Συντάγματος.
Στην υπό κύρωση ΠΝΠ, δεν διαπιστώνουμε πουθενά ειδική μνεία για τους λόγους που επιβάλλουν τον περιορισμό στην ελεύθερη κίνηση των ατόμων διά των θεσπιζόμενων με αυτή ψηφιακών πιστοποιητικών, ενώ εσφαλμένα υποστηρίζεται ότι με αυτά διευκολύνεται το δικαίωμα των πολιτών να κυκλοφορούν ελεύθερα.
Ένα σπουδαίο επίσης ζήτημα που γεννάται από τις διατάξεις της ΠΝΠ έγκειται στο γεγονός ότι δεν προβλέπονται πουθενά ηλικιακά όρια των ατόμων που πρέπει να υποβάλλονται σε αυτές τις διαδικασίες για να μετακινούνται ελεύθερα, επομένως επιβάλλονται και σε ανήλικους, ακόμα και σε μωρά, γεγονός απαράδεκτο.
- II. Στο άρθρο 2 παρ. 2 ορίζεται ότι η «διευκόλυνση» της ελεύθερης κίνησης θα επιτυγχάνεται με Ψηφιακό Πιστοποιητικό Covid-19 που θα εκδίδεται ύστερα από αίτημα του φυσικού προσώπου. Και η διάταξη αυτή προσκρούει στις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις, καθόσον εξαναγκάζει το φυσικό πρόσωπο να ζητήσει το ίδιο την έκδοση του πιστοποιητικού, προκειμένου η Πολιτεία να καλύψει την παρανομία της πίσω από αυτή την εξαναγκασμένη βούληση του ατόμου. Ερωτάται λοιπόν. Τι θα γίνεται στις περιπτώσεις όπου το άτομο δεν θέλει να αιτηθεί την έκδοση του Ψηφιακού Πιστοποιητικού; Προφανώς δεν θα επιτρέπεται η ελεύθερη κίνησή του. Επομένως υπάρχει αντισυνταγματικότητα του μέτρου, σύμφωνα με τα ανωτέρω.
Τέλος, στο άρθρο 2 παρ. 4 ορίζεται ότι αποδέκτες του Ψηφιακού Πιστοποιητικού Covid-19 και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που περιλαμβάνονται σε αυτό για τον σκοπό της επαλήθευσης της εγκυρότητάς του είναι οι αρμόδιες αρχές ελέγχου των αναγκαίων εγγράφων για την είσοδο ή τη μετεπιβίβαση ταξιδιωτών στη χώρα.
Έτσι όπως είναι διατυπωμένη η διάταξη αυτή, εκτός του ότι προσκρούει στις πιο πάνω διατάξεις του Συντάγματος, είναι αυτοτελώς αντισυνταγματική ως αόριστη, καθόσον προκαλεί σύγχυση για το ποιους αφορά. Ερωτάται: Αφορά μόνο όσους ταξιδιώτες εισέρχονται στη χώρα και μετεπιβιβάζονται ή αφορά και Έλληνες ταξιδιώτες για μετακίνησή τους εντός της χώρας;
Και επιπλέον το Ψηφιακό αυτό Πιστοποιητικό θα αφορά ή όχι την προσέλευση στην εργασία, στα ΜΜΜ και σε διάφορους χώρους; Που τελικά θα εφαρμοστεί και ποιος θα είναι ο αρμόδιος που θα το ελέγχει;
Με βάση όλα τα παραπάνω, κρίνεται πως οι προσβαλλόμενες διατάξεις προσκρούουν στις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος. Δεν πληρούν τις συνταγματικές προϋποθέσεις για να θεωρηθεί εύλογος ο περιορισμός της ελεύθερης κίνησης των ατόμων σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό και λόγω της καθολικότητας, της γενικότητας, της αοριστίας και της ιδιαίτερης αυστηρότητας των διατάξεων αυτών. Επιπρόσθετα δεν σέβονται την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή ορίζεται στο Σύνταγμα, και για τον λόγο αυτό πρέπει να κριθούν αντισυνταγματικές.
Αθήνα 8-6-2021
Οι ενιστάμενοι Βουλευτές
